|
SINIFLANDIRILMASI
Isıtma sistemleri çeşitli biçimlerde gruplandırılabilir. Bu aşamada esas olarak sıcak su ile ısıtma incelenecektir.
Boyuları bakımından “Isıtma Sistemlerini”,
1. Tekil ısıtma (Kat ısıtması)
2. Merkezi ısıtma (Bina bazında ısıtma)
3. Bölge ısıtması (Uzaktan ısıtma)
olarak ele almak mümkündür.
Bölge ısıtmasını ise, kullanılan ısı taşıyıcı akışkan cinsine göre,
1. Sıcak su ile bölge ısıtması
2. Kaynar su ile bölge ısıtması
3. Buhar ile bölge ısıtması
olarak sıralayabilir.
Günümüzde ısıtma sistem tasarımında, sistem seçimi en önemli adımlardan biridir. Isıtma sisteminin ekonomisi esas olarak seçilen sisteme bağlıdır. Bu seçimin doğru yapılması proje sorulusunun birinci görevidir. Genellikle sistem seçiminde son karar proje sorulusu ve mal sahibi arsında ortak olarak verilir.
SİSTEM SEÇİM KRİTERLERİ
Sistem seçiminde göz önünde tutulacak pek çok kriter sıralanabilir. Bunların önemlileri aşağıda verilmiştir:
1. Konfor
En önemli kriterlerden biridir. Bir anlamda tesisatın yapılış amacı da budur. Dolayısı ile seçilecek sistem, iç ortamda beklenen şartları bütün değişen dış hava koşulları dahilinde hep belirli değerde tutabilmelidir. Bu konfor şartları arasında,
- Sıcaklık,
- Taze hava miktarı,
- Ses kirliliği,
- Nem,
- Temizlik (hijyen)
gibi değerler bulunmaktadır.
Özellikler son yıllarda ısıl konforun yanı sıra, iç hava kalitesi, sağlanması gerekli temel faktör olmuştur.
2. Kuruluş Maliyeti
Kısıtlı kaynaklar yatırımcıyı ucuz yatırımlara yöneltmekte ve en önemli kriter haline getirmektedir. Aslında önemli olan toplam maliyet değeridir. Bunun anlamı sistemin ekonomik ömrü içinde ortaya çıkan işletme ve yatırım maliyetleri toplamıdır.
3. İşletme Maliyeti
Enerji maliyetlerinin artması işletme maliyetlerini ön plana çıkarmıştır. Bu maliyet içinde yakıt, servis ve bakım giderleri bulunmaktadır. Şayet sistem maliyeti ucuz fakat işletmesi pahalı ise bu sistem günümüz de yanlış bir seçim olarak kabul edilmektedir. Bu maliyete doğrudan etki eden en önemi faktör verimdir. Sistem maliyeti yüksek fakat aynı zamanda verimi yüksek siste toplam maliyette ucuz sisteme göre avantajlı olabilmektedir. Sistem seçiminde günümüzdeki anlayışa göre en önemli kriter bu olmaktadır.
4. Servis Bakım Sıklığı ve Kolaylığı
Kullanıcı için başlangıçta geri planda düşünülen bu seçene bir arıza anında konforu kesintiye uğrattığı için sonradan önem kazanmaktadır. Aynı durum bakım konusunda da aynıdır. Sistem mümkün olduğu kadar basit ve sağlam olmalıdır. Özellikle çoğu zaman profesyonel servis ve bakım teminindeki zorluklar nedeniyle, karmaşık sistemler istenildiği gibi korunamamakta, zamanla tasarım şartlarının çok dışında ilkel şartlarda çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu tip durumlarda verim bir tarafa, sistem normal olarak temel fonksiyonlarını bile yerine getirememektedir. Bu ve benzeri nedenle sistemlerin basit, az bakım ve servis isteyen sistemlerden seçim yapılması çok önemlidir.
5. İşletme Kolaylığı
İşletilmesinin kolaylığı servis, bakım sıklığı ve kolaylığından farklı düşünülmelidir. İşletmenin mümkün mertebe insansız yapılabilmesi önemlidir. Bunun sebebi piyasada bu sistemleri kontrolünü işletmesini yapanların yeterli teknik bilgiye sahip olmasındır.
6. Çevre Faktörü
Sistem seçiminde çevre faktörü henüz belirleyici olmamaktadır. İleri ülkelerde yakıt, akışkan, ekipman ve sistem seçiminde çevre daha belirleyicidir.
Bunun ötesinde ikinci derecede çok daha farklı teknik, ekonomik, ekolojik ve sosyal kriterler sayılabilir; bunlar bazı hallerde en önemli dizayn şartı olabilir.
Sıcak sulu kalorifer sistemlerinde başlıca üç sistem kullanılmaktadır.
Alttan dağıtmalı alttan toplamalı ısıma sistemleri
Üstten dağıtmalı ve alttan toplamalı ısıtma sistemi,
Üstten dağıtmalı ve üstten toplamalı ısıtma sistemi.
1. Alttan Dağıtmalı Alttan Toplamalı Isıma Sistemleri
Günümüzde uygulaması en çok görülen sistemlerden birisidir. Binalarda bodrum at olarak tabir edilen bölümün tüm binanın altını kapması durumunda tercih edilen bir sistedir. Bodrum içine kazan yerleştirilir ve ısıtma boruları bodrumdan dağıtılır.
Şekil1 Açık Genleşme Depolu Alttan
Dağıtalı Alttan Toplamalı Isıtma Sistemi
Şekil 2'de ise kapalı genleşme depolu alttan dağıtmalı alttan toplamalı bir sistem görülmektedir.
Şekil 2 Kapalı Genleşme Depolu Alttan
Dağıtmalı Attan Toplamalı Isıtma Sistemleri
2. Üstten Dağıtmalı Alttan Toplamalı Isıma Sistemleri
Bu diğer iki sistemlerle karşılaştırıldığında en iyi çalışan sistem olarak kabul edilir.Kullanım alanlarına bakıldığında çatısı olmayan ve tam bodrumlu binalara uygulanabilir olduğu görülmektedir.Bu sistemde bina içindeki tüm katları eşit derecede homojen olarak ısıtılabildiği görülebilmektir. Pompalı ve doğal olarak çalışabilir.
Şekil 3'de açık genleşme depolu üstten dağıtma alttan toplamalı ısıtma sistemi, Şekil 4'de ise, kapalı genleşme depolu, üstten dağıtma, alttan toplamalı ısıtma sistemi görülmektedir.
Şekil 3 Açık Genleşme Depolu Üstten Alttan
Dağıtmalı Attan Toplamalı Isıtma Sistemleri
Şekil 4 Kapalı Genleşme Depolu Üstten
Dağıtmalı Attan Toplamalı Isıtma Sistemleri
3. Üstten Dağıtmalı Üstten Toplamalı Isıma Sistemleri
Bu tip sisteler genelde bodrumu olmayan binalar için kullanılır. Bu sistemin uygulanabilesi bir diğer şartta çatının teras olarak kullanılmamasıdır. Bu sistemin bir diğer adı da şemsiye sistemidir.Bodrumu olmayan yerlerde alttan toplama için yer altı tesisat kanallarına ihtiyaç vardır. Bu kanallarda herhangi bir nedenle kaçak olduğu takdirde kaçağı bulabilmek için zemin döşemesinin sökülmesi gerekir. Yani maddi zararlara yol açabilir. Kaçak anında evde bulunmama hallerinde ise eşyaların zarar görmesi de mümkündür. Isıtma bakımından istenmeyen ve en kötü olan bir sistemdir. Zorunlu hallerde uygulanır ve bu gün için çok az uygulanan bir sistemdir. Bu sitede diğer sistemler de olduğu pompalı olarak çalışabilir, fakat doğal akımlı olarak çalışmaz.
Kaynak: Demirdöküm Yayınları
|